Het is duidelijk dat de tot voor kort gangbare wijze van gebiedsontwikkeling niet meer werkt en zal werken. Op verschillende plekken wordt op verschillende manieren gezocht naar benaderingen die het wel wel gaan doen. Aanbevolen wordt om hierbij de inzichten die zijn opgedaan in het werken met natuurlijke vormen van ontwikkeling een plek te geven.
In het programma 'Nederland Boven Water' wordt gewerkt aan drie wezenlijke systeemveranderingen:
- Gebiedsexploitaties in plaats van grondexploitaties, waardoor binnenstedelijke en groene ontwikkelingen wél uitkunnen.
- Gebiedsrapportages die getuigen van milieu- en rendementsinclusief denken, waardoor separate m.e.r.- en mkba-trajecten overbodig worden.
- Een levenscyclusbenadering, waardoor beheer en onderhoud vanaf het prille begin van een ontwikkeling dominant doorklinken en mede bepalen welke ontwikkelingen haalbaar en betaalbaar zijn.
Op de site van het Platform Duurzame Gebieds Ontwikkeling worden de voorgestane veranderingen als volgt samengevat:
"Bij een duurzame gebiedsontwikkeling zal het meer gaan om een slimme benutting van bestaande kapitaalvoorraden (o.a. vastgoed en natuur), oog voor het genereren van cash flows met relatief beperkte investeringen, je voor langere termijn aan een gebied verbinden. Grondexploitaties zullen worden omgevormd tot begrotingen voor gebiedsbeheer. Eigendom, gebruik en beheer zullen meer in elkaar overvloeien. Dat betekent rolverschuivingen voor overheden, ontwikkelaars, eigenaren, gebruikers en beheerders. De rendementen zullen wellicht op korte termijn lager zijn, maar over langere tijd wel stabiel en meer gelijk verdeeld over gebiedsspelers"
Op verschillende manieren wordt gesignaleerd dat 'de verbinding is verbroken tussen tussen mens en ruimte', het gaat pas weer werken als er 'mentaal eigenaarschap' ontstaat.
Er worden nu ook nieuwe opgaven gedefinieerd die een plek zouden moeten krijgen in de gebiedsontwikkeling. Ruimte voor duurzame energie, meer aandacht voor gezondheid, een betere benutting van de ondergrond en het voorsorteren op de gevolgen van de klimaatveranderingstaan prominent op de agenda.
Bij geen van deze opgaven kunnen we de inzichten over meer natuurlijke vormen van ontwikkeling missen.
